Nghịch lý thiếu nước ở thị xã Ba Đồn, tỉnh Quảng Bình

Là một thị xã non trẻ mới được thành lập từ tháng 12/2013 theo Nghị quyết số 125/NQ-CP của Chính phủ, thị xã Ba Đồn, tỉnh Quảng Bình có 16 đơn vị hành chính trực thuộc. So với 6 phường nằm ở phía bờ Bắc sông Gianh (gồm: Ba Đồn, Quảng Long, Quảng Phong, Quảng Phúc, Quảng Thọ, Quảng Thuận) thì mặc nhiên 10 xã nằm ở phía bờ Nam sông Gianh của thị xã Ba Đồn (gồm: Quảng Hải, Quảng Hòa, Quảng Lộc, Quảng Minh, Quảng Sơn, Quảng Tân, Quảng Thủy, Quảng Tiên, Quảng Trung, Quảng Văn) được nhìn nhận, đánh giá là có trình độ kinh tế - xã hội kém phát triển hơn rất nhiều. Nhưng nghịch lý hiện nay ở Ba Đồn lại có một lĩnh vực hết sức cơ bản, thiết yếu mà trình độ phát triển của các đơn vị hành chính cấp phường lại không bằng cấp xã, đó là việc cung cấp, sử dụng nước sạch.

Hồ chứa nước Bàu Sen, xã Quảng Phương, huyện Quảng Trạch

Hồ Bàu Sen nằm tại xã Quảng Phương, huyện Quảng Trạch có sức chứa tối đa hơn 1,2 triệu mét khối là nguồn nước chính hiện nay của Xí nghiệp cấp nước Ba Đồn. Tuy nhiên, lượng nước mà hồ Bàu Sen có thể cung cấp (khoảng 2.000 mét khối nước/ngày) chỉ đủ để Xí nghiệp cấp nước Ba Đồn lấy cung cấp cho gần 4.500 khách hàng, chủ yếu là các cơ quan doanh nghiệp của huyện Quảng Trạch, thị xã Ba Đồn và các hộ dân sinh sống tại các phường trung tâm của thị xã (gồm: Ba Đồn, Quảng Thọ, Quảng Thuận, Quảng Long). Nhưng những năm gần đây, nhất là vào mùa hè, do thời tiết nắng nóng kéo dài khiến hồ Bàu Sen thường xuyên khô hạn, nứt nẻ trong lúc nhu cầu dùng nước của người dân ngày càng tăng cao, Xí nghiệp cấp nước Ba Đồn không có đủ nước để cung cấp, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến mọi mặt đời sống của người dân các phường trung tâm của thị xã Ba Đồn.

Đặc biệt, đối với phường Quảng Phong, mặc dù đường ống dẫn nước từ hồ Bàu Sen về Xí nghiệp cấp nước Ba Đồn đi ngang qua địa giới hành chính của phường nhưng do nguồn nước cung cấp không đủ đảm bảo nên hiện nay Xí nghiệp cấp nước Ba Đồn chưa lắp đặt đường ống đấu nối dẫn nước về các Tổ dân phố, các hộ dân trên địa bàn phường. Trong lúc nguồn nước ngầm trên địa bàn bị nhiễm mặn, nhiễm phèn nghiêm trọng nên người dân Quảng Phong phải sử dụng nước mưa hoặc mua nước sạch từ nơi khác (chủ yếu là từ phường Quảng Phúc, nơi có nguồn nước ngầm đảm bảo) để phục vụ sinh hoạt. Chính quyền, nhân dân phường Quảng Phong đã nhiều lần kiến nghị về vấn đề này, thậm chí có người còn bức xúc cho rằng nếu Xí nghiệp cấp nước Ba Đồn không lắp đặt đường ống nhánh để cung cấp nước máy cho phường Quảng Phong thì người dân sẽ tự đục đường ống để dẫn nước về dùng.

Trong khi đó, tại các xã vùng Nam của thị xã Ba Đồn, nhu cầu nước sạch của người dân phục vụ sinh hoạt và sản xuất cơ bản đã được đáp ứng khoảng 70% bằng nguồn nước từ Hệ thống Thủy lợi Rào Nan, công trình được xây dựng, đưa vào sử dụng từ những năm 60 của thế kỷ trước và đầu tư sửa chữa nâng cấp đập dâng vào năm 2010. Tuy nhiên, qua mấy lần nâng cấp tu sửa, công trình vẫn chưa khai thác hết tiềm năng của nguồn nước sông Nan; tình trạng thiếu nước hàng năm vẫn diễn ra trong các tháng mùa khô.

Hình ảnh phối cảnh công trình đập dâng Rào Nan sau khi hoàn thành

Trước tình trạng trên, Xí nghiệp cấp nước Ba Đồn và Công ty cổ phần cấp nước Quảng Bình đã tiến hành lắp đặt đường ống lấy nước từ Hệ thống Thủy lợi Rào Nan về trung tâm thị xã. Đồng thời chính quyền tỉnh Quảng Bình, thị xã Ba Đồn đã đệ trình và được Bộ Nông nghiệp & Phát triển Nông thôn phê duyệt triển khai thực hiện Dự án nâng cấp đập Rào Nan tự chảy bằng nguồn vốn trái phiếu của Chính phủ nhằm đảm bảo cung cấp đủ nước sạch cho 22 xã thuộc thị xã Ba Đồn và huyện Quảng Trạch.

Những băn khoăn, lo lắng của người dân đã được các chuyên gia, nhà nghiên cứu giải đáp một cách chi tiết, cặn kẽ dựa trên những phân tích, đánh giá khoa học và so sánh thực tế với các công trình tương tự, thậm chí có quy mô lớn hơn ở các địa phương khác trong cả nước. Nhà thầu thi công đập được lựa chọn (Công ty TNHH Tập đoàn Sơn Hải) là một doanh nghiệp lớn của tỉnh với đầy đủ máy móc thiết bị hiện đại, nhân lực gồm các kỹ sư lâu năm có tay nghề cao và đã có kinh nghiệm thi công các công trình thủy lợi lớn (như: Hồ chứa nước Tả Trạch, Ngàn Trươi, Thác Chuối,...) và các công trình giao thông quan trọng khác của đất nước, của tỉnh.

Nhưng đến nay, Dự án Hệ thống Thủy lợi Rào Nan vẫn chưa được triển khai do người dân vùng triển khai dự án (thôn Linh Cận Sơn, xã Quảng Sơn, thị xã Ba Đồn) và vùng phụ cận vẫn chưa đồng thuận dù đa số đều thừa nhận nếu đập Rào Nan chưa từng được xây dựng, người dân các xã vùng Nam chưa có nước sạch để dùng thì có lẽ họ đã đồng tình cả 02 tay 02 chân với việc triển khai dự án rồi. Nghịch lý thiếu nước ở thị xã Ba Đồn bởi vậy vẫn chưa được xóa bỏ và người dân phường Quảng Phong còn phải chờ đợi lâu nữa mới có nước sạch để dùng!

@Lê Dân